Wielu z Państwa wybierze się na urlop do Toskanii lub właśnie czyta ten tekst pijąc wino na tarasie swojej nowo nabytej posiadłości w sercu Chianti Classico. Toskania to magnes nie tylko dla miłośników wina. Historia, zabytki i wspaniałe jedzenie są w każdym miejscu na wyciągnięcie ręki. Dzisiaj nie zajmę się pisaniem o urokach wakacji w tym pięknym regionie, postaram się natomiast pokazać Toskanię, jako wielowymiarowe pełne kontrastów królestwo win włoskich.
Zaczniemy oczywiście od Chianti, najsłynniejszej chyba apelacji winiarskiej we Włoszech. Chianti jest oficjalną apelacją DOC (Denominazione di origine controllata) od 1967 roku, a w 1984 promowaną do DOCG (Denominazione di origine controllata e garantita), zajmującą obszar ponad 15 tysięcy hektarów. Główną odmianą odpowiedzialną za styl miejscowych win jest sangiovese, dająca wina o średnim zabarwieniu, dosyć wysokiej kwasowości i relatywnie wysokich taninach. W każdym winie chianti musi być jej minimum 70 proc.. Pozostałe odmiany to merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc, colorino, canaiolo i kilka innych. Na obrzeżach apelacji znajdują się gminy mające prawo używać nazwy chianti na etykiecie: Colli Aretini, Colli Fiorentini, Colline Pisane, Colli Senesi, Montalbano, Montespertoli i Rufina.
Osobną apelacją jest Chianti Classico, obszar najlepszych 7 tysięcy hektarów winnic wyodrębniony z Chianti w 1986 roku. Rozciąga się na wzgórzach między Florencją a Sieną i jest domem najlepszych producentów. Podstawowe wina z regionu muszą dojrzewać minimum cztery miesiące, zanim trafią do sprzedaży, są zwykle lekkie, soczyste, z dobrą kwasowością i do codziennego spożycia. Wina klasy riserva dojrzewają przez dwa lata i mają więcej treści, są głębsze i bardziej skoncentrowane. Niestety, region wytwarza wina zarówno wyjątkowe, jak i bardzo mierne, warto poznać swojego ulubionego producenta. W większości wypadków cena będzie pewnym wyznacznikiem jakości. Na pewno nie warto sugerować się jedynie ładną etykietą, bo Włosi są mistrzami pakowania, a nie zawsze piękno butelki idzie w parze z tym, co jest w środku.
Kolejną słynną apelacją Toskanii, położoną na południowy zachód od serca Chianti, jest Montalcino ze swoim Brunello. Status DOCG posiada od 1980 roku, wcześniej właściwie nieznana poza Włochami, a dzięki takim producentom jak Biondi-Santi dzisiaj znajdująca dziesiątki naśladowców; wina są chętnie kupowana na całym świecie. Brunello to zawsze 100 proc. sangiovese (lokalnie zwane brunello), dojrzewa zawsze przez cztery lata, z tego dwa lata w beczkach i cztery miesiące w butelkach. Brunello riserva musi spędzić minimum pięć lat w piwnicach producenta, zanim trafi na stoły, z czego dwa lata w beczkach i sześć miesięcy w butelkach.
Winnice Montalcino, w przeciwieństwie do chłodnych wzgórz Chianti, są położone w cieplejszym obszarze, dlatego Brunello to solidne, taniczne i mocne wina wytrawne, w wielu przypadkach przeznaczone do długiego dojrzewania, otwierają się w pełni dopiero po 8-10 latach. Dla tych, którzy nie chcą czekać, polecam wino z młodszych krzewów, lżejsze i szybciej gotowe do picia, jakim jest Rosso di Montalcino. Na wschód od Montalcino mamy kolejną gminę, Montepulciano, często myloną z poprzedniczką ze względu na podobieństwo nazw. Powstające tu Vino Nobile di Montepulciano zrobione jest oczywiście z sangiovese, którego miejscowy klon nosi nazwę prugnolo gentile. Może dlatego te wina są takie gentile, dojrzałe, soczyste, ale nie tak mocne jak w sąsiednim Brunello i przeważnie w lepszej relacji ceny do jakości.
Toskania to także zachodnie wybrzeże ze słynną apelacją Bolgheri. Mikroklimat jest tu diametralnie różny od środka Chianti Classico, winnice kwitną już w maju i dojrzewają we wrześniu, zanim jesienne deszcze zakończą długie i suche lato. W takich warunkach dobrze odnalazły się odmiany takie jak: cabernet, merlot i syrah, dając życie słynnym supertoskanom z Sassicaja i Ornelaia na czele i dominując sangiovese, lepiej radzące sobie w środkowej Toskanii. Sukces powyższych win otworzył drogę wielu projektom, zainwestowali tu najwięksi włoscy producenci. Efektem jest duża ilość bardzo poszukiwanych win w wielu różnych stylach i konfiguracjach odmian.
